لیستی دستم بود و داشتم بین قفسه ها دنبال کتاب هایی که می خواستم، می گشتم. چشمم افتاد به کتاب شب های هند. بعد پیش خودم گفتم کتابی که توی اسمش هم از هند نام برده حتمن قرار است مفصل درباره هند نوشته باشد که ماجرایی هم در کنار آن تعریف می شود. هند، لباس های رنگ و وارنگ، موهای بلند، خال روی پیشانی، مکان های دیدنی، رسم و رسومات و جشن ها، عقاید و مذهب مردمش، وسایل حمل و نقل، خیابان های شلوغ، میمون ها و حیوان های دیگر و... خیلی چیزها بود که انتظار داشتم توی کتاب از آنها حرف زده شده باشد و با همین توقع کتاب را از قفسه برداشتم.قسمت اول کتاب یک گزارش حرفه ای است از روز اول سفر به هند. خیلی خوب نوشته شده و آدم را علاقه مند می کند به خواندن باقی قسمت ها. نویسنده هرچه را که دیده توصیف کرده:"روی پلاژ یک جشن مذهبی برپا بود یا شاید بازار مکاره ای بود و جمعیت جلوی چیزی که من نمی توانستم تشخیص دهم چیست ازدحام کرده و در هم می لولیدند. لب دریا ولگردانی بودند که پراکنده روی جانپناه دراز کشیده بودند و کودکانی که خنزر پنزر می فروختند و گدایان بسیار. یک ردیف دوچرخه مسافربر موتور دار هم بود و من در یکی از آنها جستم." یا این یکی:"محله ی قفس ها مفلوک تر از آن بود که تصور می کردم... بیشتر خانه های محله ی قفس ها از چوب و حصیر بود. روسپیان در اتاقک هایی بودند از تخته سرهم شده و پر شکاف و رخنه و سرشان را از پنجره گونه ی بسیار تنگی بیرون می آوردند. بعضی از این اتاقک ها از اتاقک های نگهبان چندان بزرگ تر نبود. علاوه بر اینها دکه هاو چادرهایی هم بود از کهنه پاره برپا شده و دکان و دستگاه هایی برای داد و ستدهای دیگر، که با چراغ های نفتی روشن شده بود و عده ای جلو هریک جمع شده بودند."این لحن گزارش ِ سفر مانند در باقی قسمت های کتاب هم حفظ شده. نویسنده درباره تمام آنچه در طول سفرش اتفاق افتاده، جاهایی که رفته است و با آدم هایی که صحبت کرده، می نویسد. ولی خب این توصیف ها طوری نیست که مشخص کند اینجایی که دارد درباره اش می گوید هند است. یعنی هر جای دیگری هم می تواند باشد گاهی. نه درباره لباس ها حرف می زند، نه خیلی دقت کرده روی وسایل نقلیه، وضعیت خیابان ها، محله ها، رفتار مردم و... و من که قبل از خواندن کتاب و با دیدن اسمش این انتظار را داشتم که توضیح مفصل از هرچه در هند وجود دارد را در کتاب بخوانم، انتظارم برآورده نشد.اما ماجرایی که در کنار سفر به هند تعریف می شود؛ ماجرا از این قرار است که مردی برای پیدا کردن دوستش به هند می آید و سرنخ هایی که دارد را دنبال می کند تا به او برسد. این ماجرا از همان اولین قسمت کتاب در کنار توصیف سفر عنوان می شود و همین طور ادامه پیدا می کند تا انتهای داستان.نویسنده وارد هیچ جزئیاتی نشده. هرچه دیده، هرجا رفته، هرچه شنیده و هرچه خورده را تعریف کرده است بنابراین ما تا انتهای داستان هم نه اطلاع چندانی از مرد داستان دستگیرمان می شود، نه آن دوستی که دنبالش می گردد.انگار نویسنده خیلی ارادی خواسته خواننده را بالاتکلیف رها کند.نظرم درباره کتاب شب های هند خیلی نزدیک به نظر زنی است که در انتهای کتاب با مرد همصحبت می شود و مرد خیلی خلاصه همین ماجرای کتاب را برایش تعریف می کند. زن همه را می شنود و می گوید: "در کتاب شما چیزی هست که باب طبع من نیست. نمی دانم این چیز چیست. ولی روی هم رفته کتابتان چنگی به دلم نزد."
قرأته على أمل تكرار تجربة "بيريرا يدعي" التي قرأتها أولا للإيطالي "أنطونيو تابوكي" وراقت لي بفكرتها وأسلوبها.ليال هندية...التي يعترف المترجم بتغيير عنوانها عند ترجمتها لأنه وجدها الأقرب لغويا ومن حيث دلالة المحتوى عن العنوان الأصلي للرواية، لم تكن بجمال وقوّة "بيريرا يدّعي"، ومع ذلك فقد استمتعت بقراءتها وفك رموزها.فأظن بطلها وهو يبحث عن صديقه الذي اختفى في الهند، كان في الحقيقة يبحث عن ذاته وهويته الخاصة...وخلال ذلك ينقلنا للهند برحلة غير عادية في الجانب الليلي والخفي من الهند كما يوحي العنوان مترافقا مع الجانب الخفي لبطل الرواية...الذي يثير فينا تساؤلات عن صورتنا أمام الآخرين...وعن حقيقة ذواتنا...وكيف ينظر الآخرون لنا في غيابناونرافقه لأماكن لا يقيم فيها أكثر من يوم واحد...فيغرقنا في تفاصيلها...ويحاور في كل منها نوعا مختلفا من ساكنيها...لنلتقي من خلاله بسحرة ومبشرين وثيوصوفيين وغيرهم...ونتعرف على الهند التي يراها " عالمٌ من أنغام كتيمة، غير مميزة وغير محددة"تابوكي في روايته يحسن المراوغة...فيثير لدينا تساؤلات أكثر مما يمنحنا من إجابات...ويمنحنا مساحة لاستنتاجاتنا وأفكارنا الخاصة...لينهي روايته نهايةً غير متوقعة ومفاجئة...حتى أنني عدت لقراءة الرواية من بدايتها بحثا عن فهم أكثر لمجرياتهامن الرواية:" - ما الذي نفعله، بالضبط، ونحن محشورون داخل هذه الأجساد؟؟-tمن الجائز أننا نسافر داخلها!!""في الذكرى، كما في سائر الذكريات، وقد نُقيّت من الأحاسيس الفيزيائية المباشرة، من الروائح، من الحرارة، من الرؤية، فإن الظروف تأخذ نوعا من الغموض الذي يزيد جمال الصورة، إن الحقيقة الماضية هي دوما الأقل سوءا من ذاك الذي كان بالفعل. والذاكرة هي مُزيّفٌ خارق، تُجْري عمليات إفساد حتى وإن لم يكن ذلك، إراديا، مرغوبا به."
کتاب خوشخوشانه و در عین حال مرموزوار خوبی بود. نوشتن همچین متنهایی کار حضرت فیل و خوندنشون خیلی آسونه. ترجمه‌ی سروش حبیبی عزیز خیلی قدرتمند و دقیقا دیگه زیادی قدرتمند بود! پیشنهاد میکنم بخونیدش. علی الخصوص اگر دنبال کتاب روان و سلیسی میگردید.
—Pooya Kiani
عندما انتصفت بالرواية القصيرة فكرت أني سوف لن أندم فيما لو فقدتها في إحدى ساحات الانتظار و ساورني الكثير من العتاب و الأسى - العتاب على الدار المترجمة و الأسى على تابوكي - غير أن بضعة صفحات في النهاية قلبت الحكاية رأساً على عقب !الرواية مدهشة ، يصل رجل أوروبي إلى الهند و يمضي باحثاً عن صديقه الحميم و الذي على ما يبدو قد تاه في الهند و لكن الطبيب الذي سبق و عالج صديقه يجيبه بكل برود : لمثل أشياء كهذه كانت الهند ! يتنقل من مدينة لأخرى و من مكان لآخر حتى تأتي ضربة المعلم تابوكي لتعلن عن ماهو أوسع من النهايات المفتوحة . زعزعت الكثير من أفكاري المسبقة بأمانة و تحولت من رواية كريهة إلى رواية ذكية و جميلة .
—Abdullah
A short novel but its imagery, so vividly woven, will stay with your for a long time. One forges a bond with the book so personal and profound that makes verbalizing it quite difficult . Best description I could come up with: a condensed version of Don Quixote filtered through space and time with some Pessoa sprinkled into the mix. ("Blind science tills vain clods, mad Faith lives the dream of its cult, a new God is only a word. Don't believe or search: all is hidden.") I loved the ending with all its several permutations for the reader to ponder upon.
—Iris
